DigitalTalks İlkbahar18‘in son haftasında, odağımızda; yapay zeka ve yapay zekanın farklı sektörlerdeki etkileri vardı.
İlk oturumumuzda Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Hakan Aran‘ı “Yapay Zekanın Finans Sektörüne Etkisi” başlıklı oturumumuzda ağırladık. Hakan Aran ile DigitalTalks kurucusu Ozan Tatar‘ın gerçekleştirdiği sohbetten kimi bölümleri sizlere aktarmak istiyoruz:
Hakan Aran:
Yapay zeka deyince ne düşünmeliyiz?
- İnsan, dünyaya dair arayışını ve merakını kendisine de yönlendirdi ve beyin konusunda çok özel deneyler yapılmaya başlandı. Beynin içine müdahale edebilmeye, öğrenme mekanizmalarını anlamaya çalıştı ve teknoloji, sağlık, tıp konularındaki gelişmeler aslında insanlığı bugün geldiğimiz noktaya taşıdı.
- Teknolojinin geldiği işlemci hızıyla insana özgü olduğunu düşündüğümüz öğrenmeyi makinaların da algoritmalar yardımıyla yapabileceğini öğrendik. Şu anda, bu girdi nasıl bu çıktıya dönüşüyor konusunda, makine girdi ve çıktı arasındaki bağlantıyı algoritma ve formül ile bulmaya başladı. Makina verilere bakıp arkasındaki algoritmayı çözebiliyor ve bunu her alana uygulayabiliyor. Yapay zeka aslında bu tekniğin her alanda uygulanması, “wow” dedirten şeylerin bir bütünü.
- Bilgi toplumunun, dijital çağın başladığı zamana kadarki büyüme teorileri, sermaye ve işgücünüz kadar büyüyeceğinizi söylerdi. Yapay zeka üçüncü bir faktör olarak bunun yanına eklendi. Yapay zekayla büyümeyi sağlayabilirsiniz.
- Tüm alanlarda, insanlık teknolojiyi kullanarak verimlilik elde etti. Sonunda bir durma, tıkanma noktasına gelindi. Teknoloji bileşenleri bir yana, yapay zeka diğer yana. Büyümeyi doğrudan etkileyen bir faktör olarak karşımızda.
- Faaliyetler yapay zeka ile daha karlı hale geliyor. Verimlilik tanımını, iş yapma biçimini kökten değiştirdi yapay zeka.
Yapay zekanın finans sektörüne etkisi ne olacak?
- Birtakım doğrudan bilançoyu, maliyetleri, çalışan ve müşteri memnuniyetini etkileyen etkileri olacak. Burada yapay zekanın beklentilerinize göre nasıl konumlandırıldığı oldukça önemli. İnsanın yerine de koyabilirsiniz, yanına da. Burada önemli olan bundan beklentileriniz.
- Biz, yapay zekayı insanın yanında konumlandıran ve insanı güçlü kılan bir yaklaşımla ilerliyoruz. Yapay zekayla bir müşteri temsilcisi yaratabilirsiniz örneğin. Yapay zekayı çağrı merkezinde şöyle konumlandırıyoruz: 30 saniyelik bekleme süresinde müşterinin bankadaki tüm işlemlerini arka planda analiz ediyoruz, araması ile ilgili olası nedenleri arıyoruz. Böylece müşteri temsilcisi için müşteri karşısına çıktığında sorunu tek tuşla çözebilmek, “Biliyorum, görüyorum.” diyebilmek daha kolay oluyor. Bu, temsilcinin müşterinin sorununu çözmesi için gereken ortalama 132 saniyenin 60-120 saniye arasına inebilmesi anlamına geliyor. Bu yolla çağrı merkezindeki verimliliği ve müşteri memnuniyetini artırdık. Yapay zeka yardımıyla çalışanın karşısına hap gibi çıkarabiliyoruz bilgileri.
- Bunun dışında ticari bankacılık tarafında tüm mevzuatları, sektörel önemli gelişmeleri takip eden; bu gelişmelerin nasıl bir etkisi olur; hangi sektörleri kredilendirelim, hangisinden kötü haberler geliyor gibi konuları analiz eden ekibin yaptığı işi daha iyi yapması için yardımcı yapay zeka… Kendi çalışanımızı güçlendirecek bir yol izliyoruz İş Bankası’nda.
- Diğer bir alan şubeler. Şubelerdeki kameraları kullanarak; çalışanların ve müşterilerin memnuniyetini; şubelerin temizlik durumunu, yoğunluğu yapay zeka ile anlamlandırmak mümkün. Şu an bu konuda bazı testler yapıyoruz. Bu testlerden istediğimiz verimi alırsak, ileride kameraların açısını ve belki özelliğini değiştirerek bu çözümleri hayata geçirmemiz önünde bir engel yok.
Yapay zeka için ciddi veri lazım. Çin, Amerika gibi ülkeler bu büyüklüğe sahip… Türkiye’de yapay zekanın gelişimi önünde, regulatif riskler, engeller görüyor musunuz? Data lokalizasyonu gibi.
- İnternet dünyasının sınırları yok, ama fiziksel dünyada sınırlar var. İnternette bilgiler erişilebilir durumda. Yapay zekanın hakkının verilerek kullanılması için tüm bilginin paylaşılması gerekiyor. Bugün Amerikada’ki otonom bir araç öğrendiklerini kendine saklamayacak. Çin’deki otonom araçlar da bu öğrenmeyi kullanacak… İnternet ortamının hakkının verilerek kullanılmasına olanak sağlayan ülkeler çok daha hızlı ilerleyecek. Bilginin çıkışını engelleyen ülkeler kendi verileriyle ilerlemek zorunda kalacak.
Soru & Cevap Bölümü
Otonom araçların yaptığı kazalar için ne düşünüyorsunuz?
- Yapay zekanın güzelliği, yaptığı hatalardan insanların aldığından daha iyi ders alması. Bu konuda ümidi devam ettiren şey yapılan hataları tekrarlamıyor olması. Yapılan deneylerle öğrendiği şeylerin sayısı ne kadar artarsa o kadar iyileşiyor. Bu geliştikçe, testlerle kaza yapma olasılığı azalacak…
Yapay zeka konusunda agresif tavır sergilememenizin sebebi nedir? İnsan odaklı bir yapıda çalışmak mı, yapay zekanın yeterince gelişmemiş olması mı?
- Konunun tek bir boyutu yok; yapay zekanın olduğu yerde istihdam tartışmaları, işsizlik ve işsizliğin doğuracağı sorunlar da beraber geliyor. Konunun mutlaka istihdam, işsizlik boyutuyla birlikte, çalışan emekli sayısı dengesiyle birlikte düşünülmesi; insanın aleyhine olmayacak bir şekilde olması için, bu süreci olabildiğince sancısız yönetelim diye düşünerek bu şekilde bir yaklaşım benimsiyoruz.
Başka ülkelere öncülük edebileceğini düşündüğünüz teknolojileriniz var mı?
- İş Bankası olarak kişisel finans yönetimi, konuşmaya dayalı bankacılık konusunda fark yaratabileceğimizi düşünüyoruz. Bu yılın içerisinde müşterilerimize değen örneklerini göreceğiz… Müşteriye değen yerlerde kullanıcı deneyimini yapay zekayla değiştirme ama doğru anlarda, doğru şekilde müşteriyi şaşırtacak öngörülerde bulunabilme, müşteriyi anlayabilme ve arkasında akıllı bir sistemle etkileşimde olduğunu gösterebilme… Bir kere bu konularda Türkiye finans sektörü dünyanın önünde olacak… Şimdiden Amerika’daki bir takım finansal kuruluşlar Silikon Vadisi’ndeki ofisimizdeki (MaxiTech) arkadaşlarımızla görüyor; “Bunu bizim için de yapar mısınız?” diyorlar. Bu bence olumlu bir yön…
İkinci oturumumuzda ise Microsoft Türkiye Pazarlama ve Operasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Münir Kundakçı ile İstanbul Tıp Fakültesi Doktoru Mürsel Haspulat, “Yapay Zeka ve Karma Gerçeklik Endüstrileri Nasıl Değiştiriyor?” başlıklı sohbette bizlerle birlikteydi. Bu oturumdan kimi paylaşımları sizlere sunmak istiyoruz:
Münir Kundakçı
- İki temel yol var Hakan Bey’in de bahsettiği gibi; İş Bankası’nın mesajına çok yakın bizimki. İnsanın anlamının sorgulanması yerine, insanı yücelten ve doğal sınırlarını açan bir şekilde kullanımı teknolojinin. İçinde olduğumuz ortamdan daha fazla şey öğrenmemize yardımcı olan her şeyi yapay zekanın faydaları içinde alıyoruz.
- Yapay zeka aslında yeni bir şey değil; bugün geldiği noktada maliyeti çok ucuzladı, seçenekleri arttı. Daha önce çok büyük şirketlerin deneysel, mali fayda gördüğünde kullanacağı bir teknoloji olmaktan çıktı, tüm sektörlere yayıldı.
- Küçük rakamlara büyük teknolojilerin geliştirilebilmesi en önemli noktalardan biri. Her şeyi öğrenmek için de iyi bir yöntem…
- İnsan zihninin aynı anda işleyebileceği bilgi sınırlı. Yapay zekayla hem boyut hem de karmaşıklık anlamında bu bilgileri artırabiliyorsunuz. Önceliklendirme yapmak da mümkün oluyor yapay zekayla.
- Örneğin LC Waikiki; 36 ülkede 791 şubeleri var. Böyle bir operasyon yönetilirken ürünleri ayarlama zor oluyor. İklim, demografik özellikler, ekonomik gerçekler vs. değişiklik yaratıyor. Yeni sezon söz konusu olunca ona göre ürün hazırlamak ve sevk etmek gerekiyor. Yapay zeka sayesinde stoksuz kalmamayı, stok maliyetlerinin azalmasını sağlayabiliyor…
Mürsel Haspulat
- Yeni mezun doktorların %50-60’ı göğüs ağrısı, EKG yorumlama gibi konularda kendini yetersiz hissediyor gibi bir sonuç çıktı anketlerde. Sorumluluğu mezun olmadan önce alabilmesi gerekiyor öğrencinin. Yeteri kadar pratik ve motor beceriler sağlayamadıysanız hastalarla ilgilenmek de zor oluyor.
- Acil servisin yüküne karşı yapay zeka örneğin İngiltere’de acil değilse poliklinikten randevu alıp acil servisteki iş yükünü azaltıyor.
- Spesifik tedavi opsiyonlarını bulmak için dünyadaki milyonlarca tedavi yöntemini, hastalıkları araştırmak gerekiyor. Yapay zekayla bu kolaylaştırılabilecek; kategorize edilip doktorun önüne çıkarılabilecek. Hastanın normal tansiyon düzeyini öğrenen makina uyarılar verebilecek.
- Geçtiğimiz sene ABD’de 250.000 hasta, çeşitli tıbbi hatalardan öldü. Sağlıktaki hataların temelinde yeterince deneyim kazanamayan doktorların hastanede görev alması yatıyor. Bu teknolojiyle öğrencilere deneyim kazandırarak tecrübeli bir şekilde sahaya çıkmalarını sağlamak istiyoruz. Tıp eğitimini ülke çapında standardize etme çabasındayız; her öğrencinin her hastaya ulaşabilmesi mümkün olmuyor; hasta tecrübesi ve deneyimi çok önemli bir mevzu.
- HoloLens’in Skype üzerinden bağlantı sağlaması sayesinde uzaktan destek, tıbbi müdahale mümkün olabilecek.
Münir Kundakçı
- Eğitimin dışında 2 alan daha var: Afrika’da birçok yerde doktor bulmak zorken, oradaki uzman olmayan doktorun uzaktaki bir doktorla iletişime geçerek doğru teşhis koyması mümkün. Tedavinin hastanın ayağına gidebilmesi de mümkün olacak. Edinilen bilgileri genel bilgi haline getirmek; bu olayların sonuçlarıyla birlikte bilgi havuzuna eklenmesi. Bahsettiğimiz teknolojinin en büyük avantajı ortak olanla olmayanın ayrıştırılmasına yardımcı olması; ortaya çıkan vakaları belirleyici faktörlere bağlayabilme ve faktörler geçerli olduğu sürece o vakalardan toplam bir bilgi üretebilme şansı oluyor. Mevzuat izin verdiği ölçüde bunlardan yararlanabiliyoruz; veri sınırların olmamasının bu şekilde bir avantajı da olacaktır.
- Şu anda çözülememiş ve teknoloji sayesinde çözülebilecek o kadar çok sorun var ki, bu bakış açısı ile başlamanın iyi olacağını düşünüyorum.
6 hafta gerçekten de hızlı geçti. 17 Mayıs Perşembe akşamı DigitalTalks İlkbahar18’i geride bıraktık.
Değerli paylaşımları için konuşmacılarımıza, tüm katılımcılarımıza, elmas sponsorumuz Türkiye İş Bankası‘na ve platin sponsorumuz Baker McKenzie’ye teşekkürlerimizi sunarız. DigitalTalks Sonbahar18’de görüşmek üzere…
Not: DigitalTalks İlkbahar18’deki tüm oturumlarımızdan kısa videoları Twitter hesabımızdan paylaşmaya başlıyoruz. Sonrasında ise bu videolara YouTube kanalımızda yer vereceğiz.