Nicki teyzem Londra’ya beni ziyarete geldiğinde, müzikal tiyatro ve sinemaya gitmekten kaçınıyoruz.
Nicki teyze işitme güçlüğü çekiyor. Yardımcı yaşam amplifikatörü veya bardak tutucuya yerleştirilen bir altyazı ekranı gibi gelişmiş birçok dinleme cihazı olsa da, teyzem bunların yeterli olmadığını düşünüyor.
Kısa bir süre önce Royal National Theatre’da yeni “akıllı altyazılı gözlükler”i denediğimde aklımda Nicki teyzem vardı. Tiyatro, Ekim ayı boyunca gerçekleşen Hadestown ve War Horse’un tüm performansları için teknolojinin pilot programını test ediyor.
Gözlükleri, 2019 sezonundaki tüm performansları için hazırlamayı planlıyor.
Epson ve Royal National Theatre’ın ortaklaşa ürettiği gözlük, normal okuma gözlüğünden daha ağır olsa da, Oculus Rift gibi hacimli sanal gerçeklik gözlüklerinden daha hafif. Lensler tipik gözlüklere benzese de başınızın yanlarına oturan geniş gri bir kasanın içine sığıyor. Gözlüklerle baktığınızda, artırılmış gerçeklik lenslerinin alt kısmında altyazı kayıyor.
Elde kullanılır mini bir klavye her bir kullanıcının altyazıların rengini, boyutunu ve konumunu özelleştirmesine olanak vermek için kablo aracılığıyla gözlüklere bağlı. Metnin konumunun değişmesi, kullanıcı rahatlığı açısından oldukça önemli.
En büyük zorluk ise ön plandaki altyazılar ile arka plandaki tiyatro performansının denge noktasını bulmak.
Çalışma şekli ise şöyle: Bir açılış gecesi sahnelemesinin senaryosu, performansı takip eden ve altyazıları ona uyumlu bir şekilde ayarlayan konuşma yazılımına yerleştiriliyor. Bu işlem; ses, video ve ışıklandırma ipuçlarını kullanarak geliştiriliyor.
Royal National Theatre’ın teknik yöneticisi Jonathan Suffolk, “Eğer bir oyuncu birkaç çizgiyi atlarsa, sistem tepki verecektir.” dedi. “Bir ya da iki saniye sürecektir fakat sistem tepki verecektir ve nerede olduğunu anlayacaktır.”
Suffolk, bazı işitme engelli kullanıcının bunu takıp yazıları okurken aynı zamanda dudak okuyabildiklerini söyledi.
Gözlükler katılımcılar için ücretsiz ve her performans için mevcut.
Suffolk son denemesinin ardından, “İstedikleri zaman tiyatroya gitmek isteyen işitme engelli tiyatro müdavimleri için yansıması oldukça olumlu oldu.” dedi. “National Theatre gibi organizasyonların tüm sektör için bu tür bir işi yapması gerçekten çok önemli.”
İşitme engelli topluluklar için performanslar oluşturan Deafinitely Theatre adlı bir grup için çalışan Richard France, birçok farklı teknolojiyle çalıştı ancak akıllı gözlüklerin devrim niteliğinde olabileceğini söylüyor.
France, “Altyazıları içinde bulunan tiyatroya gidiyordum fakat gözlüklerle çok daha zevkli çünkü sahnedeki oyuncuların hareketlerini takip edebiliyorum.” dedi.
Teknoloji, ABD sinema salonlarında başarılı bir şekilde kullanıldı fakat performanslar canlı olduğundan doyalı Royal National Theatre’ın işi biraz daha zor.
İşitme engellileri savunan kişiler, sağır topluluğun tüm üyeleri için çalışacak tek bir cihaz veya sistem olmadığına dikkat çekiyor fakat bu tür cihazın her Royal National Theatre performansında olmasının, teknolojinin kendisi kadar önemli olduğunu söylüyor.
National Cued Speech Association’ın (Ulusal İşaret Dili Derneği) eski başkanı Sarina Roffé, bunun canlı performansları daha kapsayıcı hale getirmek üzere atılan sağlam bir adım olduğunu düşünüyor. “Bu yeni teknoloji sağır ve işitme engellilerin tam erişime sahip olmasını sağlıyor.” diyor. “Bu kadar ilerlemiş olmamız ve bunun sağır ve işitme engelli kişilerin hayat kalitesini olumlu bir şekilde etkilemiş olması gerçekten harika.”
O zaman belki de Nicki teyzenin bir sonraki Londra ziyaretinde birlikte bir performansa gidebiliriz.