6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun 27 Haziran’da yürürlüğe girdi. Peki bizleri neler bekliyor?
DigitalTalks olarak bu konuda sizleri daha iyi aydınlatabilemek için sektördeki kimi önemli firmaların temsilcilerine aşağıdaki soruyu sorarak onların değerli görüşlerini aldık ve sizler için derledik.
Sorumuz:
“6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ve kanun kapsamında hazırlanan yönetmeliklerle önümüzdeki günlerde ne gibi temel değişiklikler olacak iş dünyasında? Bu kapsamda piyasada hazırlıklarını yapan şirketler var. PayU ve iyzico gibi ödeme altyapı sağlayıcılarına ek olarak GSM operatörlerinin de bu konuda şirketler kurduğunu görüyoruz. İşin pazaryerleri (marketplaces) kısmı da var. Bizi ne bekliyor? Bu konudaki yorumunuz nedir? Şirket olarak ne gibi aksiyonlar alıyorsunuz?”
Mete Güney
MasterCard Güneydoğu Avrupa Genel Müdürü
“Türkiye ödeme sistemleri pazarında yeni bir döneme giriyor ve bu alandaki ekosistem yeniden şekilleniyor. Bu da sektördeki mevcut ve yeni oyuncuların faaliyet şekillerinin ve alanlarının tanımlanması sayesinde daha sağlıklı büyümesinin önünün açılacağına işaret ediyor.
Öncelikle yeni yasanın getirilerine bakmak lazım. Yasanın en önemli getirilerinden biri ödeme hizmetlerinin ayrıntılı tanımını yapması ve bu hizmetlerin nasıl sunulacağını netleştirmesi. Bu yasayla birçok finansal işlem ödeme hizmeti olarak kabul ediliyor. Bunlar arasında kartlı ya da mobil ödeme araçlarının kullanıldığı ödemeler, mobil operatörlerden yapılan mikro ödemeler, fatura ödemeleri ve para transferleri yer alıyor. Ödeme sistemi işleticisi, ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşu gibi yeni tanımlar hayatımızda yerini alıyor.
Pazara yeni girecek oyuncular ile stratejik işbirliklerinin yaşanacağı bir dönemin arifesindeyiz. Kartlı ödemelerin daha çok öne çıkacağı ve yeni elektronik ödeme iş kollarının gelişeceğini öngörmek mümkün. Mobil ödemelerin de artan ağırlığını hissettirdiği bir gelecek bizi bekliyor. Kart kabulu, ön ödemeli kart ihracı, fatura ödemeleri ve küçük değerli para transferlerinde birçok iş birliği gerçekleşebilecek. Yeni elektronik ödeme iş kollarıyla mobil ve dijital ödeme çözümleri yaygınlaşabilecek.
Bu dönüşümün bir benzeri çok yakın zamanda Avrupa’da gerçekleşti. Ödeme Sistemleri Direktifi öncesinde Avrupa Birliği ödeme sistemleri pazarı bütünlük göstermeyen, ülkeler arasında yasal zeminlerin ve servis kalitelerinin farklılık gösterdiği, servis sürelerinin, servis sorumluluklarının ayrıştığı, ödeme hizmet sağlayıcılarının banka, para transfer şirketleri ve telekomünikasyon şirketleri ile sınırlı olduğu bir durumdaydı. Direktifle hedeflenen yeni pazarda Avrupa Birliği ülkeleri içerisindeki ödeme servislerinin etkinliği artacak, ödeme hizmeti sağlayıcılarının arasında rekabet yükselecek, Avrupa Birliği ülkeleri arası elektronik ödemeler yaygınlaşacak, ödeme hizmet süreleri kısalacak ve ödeme hizmetlerinde uçtan uca sorumluluklar belirlenebilecek.
Ödeme sistemleri faaliyetlerinin daha net tanımlanmasıyla sağlıklı bir pazar büyümesinin de önünün açılacağını öngörüyoruz. Türkiye’de kanunla birlikte tanımlanan birçok oyuncuyla MasterCard olarak halihazırda iş birliklerimiz bulunuyor. Örneğin PayU ve iyzico gibi MasterCard Payment Facilitator programına dâhil ödeme hizmeti sağlayıcıların faaliyetleri bu yasa ile net bir şekilde tanımlanmış oldu.”
Umurcan Gago
PwC Türkiye Vergi ve Hukuk Hizmetleri Şirket Ortağı
“Günlük hayatımızda nakit dışı ödeme yöntemleri ve elektronik para kullanımı gözle görülür bir şekilde artmıştır. Dolayısıyla bunlarla ilgili hukuksal zeminin hazırlanması kaçınılmaz bir hale gelmiştir. Bu amaçla, 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun 2013 yılında yasalaştı, geçtiğimiz 27 Haziran itibariyle de tam olarak uygulanmaya başladı. Böylelikle, para transferleri, fatura ödemeleri dahil her türlü ödeme işlemleri yasal bir baza kavuşmuş oldu. Finansal tüketici olarak nitelendirebileceğimiz tüketicilerin korunması, güven sağlanması açısından bu çok önemli bir adımdır. Yeni dönemde tüm ödeme işlemleri BDDK’dan lisans almış, belirli sermaye, organizasyon koşullarını sağlayan şirketlerce sunulabilecektir.”
Emre Ekmekçi
Doğan Online İş Geliştirme Bölüm Başkanı
“6493 sayılı kanunu iki ayrı yönden değerlendiriyorum. Bu kanun sektörümüze gerekli olan bir güven getiriyor. Ayrıca yeni iş modelleri için de bembeyaz bir sayfa açıyor. Regulasyon konusunda, maalesef sektörümüzün bu yasanın getirdiği ciddi ve kapsamlı yükümlülüklerin tam olarak farkında olduğunu sanmıyorum. Bu konuda bilgilendirme toplantıları, seminerler de yeni yeni yapılmaya başlandı. Yönetmeliği de çıkmadığı için yasada halen gri alanlar mevcut. Ayrıca yasadaki bazı noktalar Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile paralellik göstermiyor. Özellikle online satışlarda; mesafeli satış, 14 gün koşulsuz cayma hakkı gibi konular ile paralel olarak yürütülmesinde sıkıntı doğabilecek konular da var. Sanıyorum çıkacak olan yönetmeliklerle bu gri alanlar da netleşecektir.
Ben Groupon Türkiye Genel Müdürü iken, böyle bir düzenleme çıkması konusunda çok mesai harcadım. Özellikle fırsat sitelerinin yasal mevzuata göre tam olarak ne iş yaptığı konusunda çok soru işaretleri vardı. Biz o zaman, hep bir ödemeye aracılık yapısında olduğumuzu savunmuştuk ve sektörümüzün sağlıklı büyümesi için ciddi bir regulasyonun gelmesini istiyorduk… Bu yasa birçok tüketicinin mağdur olmasını önleyecek ve farklı sektörlerin büyümesine yardımcı olacaktır.
Ödeme sistemleri sektörü ülkemizde yeni değil, global ve local oyuncular zaten bu sektörde varlar. Ancak bu yasa beklenenin üzerinde bir kapsam ile çok değişik iş modellerinin de önünü açıyor. Sadece online ödemeler değil, fiziksel dünyadaki ödeme işlemleri, kişiler arasında para transferi konularında bugüne kadar bankaların tekelinde olan bir alanı, lisans alma yetkinliği olan irili ufaklı tüm şirketlere açıyor. Bu yasa Türkiye start-up ekosistemi için de ciddi bir firsat yaratıyor.
Kurulduğundan bu yana Türkiye’de e-ticaretin gelişmesi için öncülük etmiş bir şirketler grubu olarak, bu misyonumuzu devam ettireceğiz. Türkiye’de e-ticaretin büyümesinin KOBİ’lerin e-ticareti sağlıklı bir şekilde yapmasından geçtiğine inanıyorum.
Amacımız internetdeki müşteriler ile buluşmak isteyen KOBİ’leri en doğru bir şekilde ticaret yapmalarını sağlamak. Bu sebeple Hepsiburada.com’u bu KOBİ’ler için güçlü bir satış kanalı olarak sunuyoruz. Çok yakında faaliyete geçecek lojistik merkezimizle de e-ticaret yapmak isteyen işletmelerin büyümelerinin önündeki fiziksel engel olan tedarik zinciri ve lojistik yönetimi konusunda hizmet vereceğiz. Ödeme, tahsilat ve fatura işlemleri fonksiyonları ise KOBİ’lerin bu süreçte diğer ihtiyaçları. Yıl sonuna doğru tüm çözümlerimizi entegre bir şekilde pazara sunacağız. Doğan Online bünyesindeki yapılarımızın sunduğu e-ticareti kolaylaştırıcı hizmetler ile KOBİ’ler için e-ticaretdeki tek nokta çözüm ortağı olmaya talibiz.”
Barbaros Özbugutu
iyzico CEO
“iyzico olarak Türkiye’de ödeme hizmetlerinin belirli regülasyonlara bağlı olarak düzenlenmesine destek veriyoruz. Getirilen düzenlemelerin sektöre ve piyasaya olumlu etkileri olacağına inanıyoruz. Güvenli ödeme altyapılarının kullanılması ve yaygınlaşması ile birlikte Türkiye’de e-ticaretin büyümesinin hızlanacağını öngörüyoruz.
Bu doğrultuda hazırlanan ve yakın zamanda yürürlüğe giren 6493 nolu “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Kanunu”nun Türkiye’de ödeme sektörünü dünya standartlarına taşıyacağına; güvenli altyapılar sayesinde kullanıcıların daha fazla işlem yapmasına ve dolayısıyla eticaretin büyümesine yardımcı olacağına inanıyoruz
6493 sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Kanunu” uyarınca emanet modeliyle çalışan sanal pazaryerlerinin kanuna uyumlu olmak için izlemesi gereken yollardan biri de ödeme kuruluşlarıyla çalışmak. iyzico olarak lisanslı ödeme kuruluşu olmak için gereken tüm şartları yerine getirip BDDK’ya ilgili başvuruyu yapan ilk şirketler arasındayız ve hedefimiz ödeme sistemleri alanında sadece Türkiye’de değil bölgede de lider olmak. Ödeme sistemleri alanında uzman kadromuz ve yenilenmiş altyapımız ile sanal pazaryerlerinin hem faaliyetlerini yeni kanuna uyumlu biçimde sürdürebilmelerini hem de operasyonel maliyetleri düşürüp finansal yükten kurtulmalarını sağlıyoruz. Tamamen iyzico ekibi tarafından geliştirilen, dünya standartlarında özellikler ve kolaylıklar sunan, ilgili şirketlerin teknik ve operasyonel ihtiyaçlarını karşılayan yeni altyapımızın API’lerinin açılmasıyla birlikte 20’ye yakın pazaryeri ile anlaşma sağladık. Bunlar arasında, Türkiye’nin pazaryeri bazlı en büyük e-ticaret şirketlerinden Sahibinden.com da yer alıyor. Sahibinden.com, GET (Güvenli E-Ticaret) platformunun ödeme hizmet sağlayıcısı olarak yenilikçi özellikleri ve e-ticaret şirketlerine sunduğu avantajlarla öne çıkan iyzico’nun yeni altyapısındaki pazaryeri çözümünü kullanıyor.”
Emre Haykır
GSG Hukuk, Finans Hukuku’ndan Sorumlu Kıdemli Müdür ve Avukat
“Hukuk hayatı geriden izliyor. Bunun bir örneği de ödeme hizmetleri. Akıllı telefonlar, ektronik ticaret, dijital ürün ve hizmetler artık bireylerin vazgeçilmezleri haline gelince kağıt para yerini sanal, kartlı ödeme çözümlerine yerini bırakıyor. Hukuk düzeni de hayatın bu akışına kendisini adapte ediyor. 6493 sayılı bu yasa bu durumun bir sonucu esasında. Bundan sonraki dönemde, tüketiciler daha güvenli, sağlıklı bir sistemde işlemlerini gerçekleştireceklerdir. Türkiye’de bu hizmetleri verecek uluslararası ödeme ve elektronik para kuruluşlarının Türkiye’de şirket kurarak lisans almasını bekliyoruz. Ayrıca, ödeme hizmeti veren bazı şirketlerde de konsolidasyonları da görmekteyiz. Ülkemiz, 6493 sayılı bu yasa ile bir aday ülke olarak AB Müktesebatına uyum açısından da bir gerekliliği sağlamış oldu. Bireylerin özel bilgilerine sahip olan finansal işlemlerini yürüten bu şirketlerin düzen altına alınması sevindirici bir gelişme.”
Burçak Ünsal
Telekomünikasyon Hukuku Uzmanı
“Bu kanun, mal ve hizmet alımlarında artan e- ticaret uygulamaları, mobil ödeme sistemleri ve fatura ödeme merkezi faaliyetlerinin güvenliği bakımından yaşanan sorunlar, doğan düzenleme gerekleri ve gri alanlarda ortaya çıkan belirlilik ihtiyaçları üzerine, bu alanların BDDK tarafından denetime tabi olmasını sağlamak ve özellikle e-ticarette veri gizliliğini ve risk yönetimini kontrol altına almak amacıyla düzenlendi.
Hukuki detaya girmeden iş dünyasına etkilerini düşünecek olursak, ödeme hizmeti olarak kabul edilen faaliyetleri iyi anlamak ve bunların genişliğinin farkında olmak gerekir. Zira bir sermaye yeterliliği ve lisans gereği getirilmiştir. E-ticaret şirketi işlemlerini özel olarak ilgilendiren düzenleme diyebileceğimiz gönderen tarafından ödeme işleminin yapılmasına ilişkin onayın bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı aracılığıyla verildiği ve ödemenin ödeme hizmeti kullanıcısı ile mal veya hizmet sağlayan arasında sadece aracı olarak faaliyet gösteren bir bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisine yapıldığı ödeme işlemini, ödeme hesabına para yatırılması ve ödeme hesabından para çekilmesine imkan veren hizmetler de dâhil olmak üzere bir ödeme hesabının işletilmesi için gerekli tüm işlemleri, kullanıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı nezdinde bulunan ödeme hesabındaki fonun aktarımını içeren, doğrudan borçlandırma işlemi, bir kartla yapılan ödeme işlemi ile düzenli ödeme emri dâhil para transferini, ödeme aracının ihraç veya kabulünü ve fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetleri, ödeme hizmeti olarak kabul etti, bu hizmetlerin verilebilmesi için bazı hususları yasal olarak zorunlu kıldı.
E- ticaret hizmeti veren veya mobil ödeme kolaylığı sağlamak yönünde faaliyette bulunan şirketler bakımından özellikle güvenlik hizmetleri ile risk yönetimi bakımından ve BDDK’ya taabiyet ve denetlenme esasları bakımından önemli değişikliğe yol açacak.
Kanun yürürlüğe girdiğinden beri muaf tutulacak hizmetlerin ve istisnaların yorumlanmasındaki belirsizlik ve tartışma sürmektedir.”
Bülent Ersöz
TEB Kartlı Ürünler Direktörü
“Finansal hizmetlere erişimin yaygınlaştırılması için hem fiziki hem de sanal dünyadaki gelişmeler doğrultusunda, dünyada hızlı bir şekilde gelişme kaydeden ödeme sistemleri konusunda teknolojinin ve de özellikle internetin katkılarıyla ülkemizde de mevzuat çalışmaları tamamlandı. Bu çerçevede, 6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun, yönetmelik ve tebliğler çerçevesinde Türkiye’de 27 Haziran 2015 itibarıyla yeni bir dönem başladı.
Yürürlüğe giren yeni ödeme sistemleri kanunu ile; para transferine, fatura ödemelerine aracılık eden ve alıcı ile satıcıyı buluşturarak ödemeye aracılık eden firmaların ödeme kuruluşu olarak gerekli şartları yerine getirerek BDDK’dan faaliyet izni (lisans) alması ya da bu hizmet için lisans alan bir ödeme kuruluşuyla anlaşma sağlayarak hizmetlerine devam etmesi gerekiyor.
Türk Ekonomi Bankası (TEB) olarak biz, bu yeni dönemin ödeme sistemlerinde oyunu değiştirebilecek bir zemin sunduğunu görüyoruz. Son 15 yıldır ödeme sistemlerinde farklı arayış içinde olan birçok kurum ve yatırımcı için bir fırsat olduğunu düşünüyoruz. Kanunun özü itibarıyla kapsama giren sektör ve firmaların çok geniş olduğu görülüyor, ancak hangi firmaların bu kapsamda olduğuna nihai olarak otorite karar veriyor. Para transferine aracılık eden firmalar, telefon operatörleri, fatura ödeme merkezleri, farklı sektörlerde geçerli ve finansal ödüllendirme yapısı olan sadakat uygulamaları, 3. kişiler adına para tahsilatını kendi hesapları üzerinden geçiren/tutan firmaların ilk akla gelen firmalar olduğunu paylaşabilirim.
TEB Kartlı Ödeme Sistemleri departmanı olarak, son bir yılda yeni kanun ve yönetmelik kapsamında hukuk, mevzuat, operasyon ve altyapı açısından konuyu derinlemesine inceledik. Bankamızdaki ilgili birimlerle koordineli bir şekilde çalışmalarımızı tamamladık. Bu kapsamda Türkiye’de banka üye işyeri hizmeti alması gereken dünyanın önde ve yaratıcı kuruluşlarından biri olan global bir firma ile de kısa bir süre önce anlaşma sağladık. Türkiye geneline yayılmış en yaygın fatura ödeme merkezi olarak faaliyet gösteren firmalarla anlaşma sağlayarak kurum ödemeleri kapsamında tahsilatlara aracılık etmeye başladık. Bu kapsamdaki firmalarla görüşmelerimizi halen sürdürüyoruz.
Yeni kanunla ilgili dikkat edilmesi gereken bir hususun da; ödeme kuruluşlarının ödemeye aracılık ettikleri tutarları sistemi korumak adına bir banka veya bankalar nezdinde açılan koruma hesabına aktarmakla yükümlü olduğunu belirtmek isterim. Koruma hesabının başlıca önemli özellikleri ise, banka bu hesapta biriken mevduat üzerinden hiçbir şekilde gelir elde etmeyecek ve ödeme kuruluşunun iflası ve haciz gibi bir durum oluşması durumunda bu hesaba bloke koyamayacak. Ödeme kuruluşu ise koruma hesabında toplanan tutarları başka bir ticari işlemi için kullanamayacak. Biz de TEB olarak, koruma hesabı ile ilgili olarak mevzuatsal ve hukuki uygunluklara bağlı kalarak çalışmalarımızı tamamladık.
Bu alanın da regüle edilmesiyle birlikte gerek bankaların gerekse banka dışındaki firmaların ödeme hizmetleri alanında son kullanıcılara, ara firmalara rekabetçi ve çok farklı çözümler sunacağını öngörüyoruz. Banka olarak, bugüne kadar tamamladığımız altyapı çalışmalarımızla ve halihazırda sürdürdüğümüz görüşmelerimizle bu alanda hizmet vermek üzere yeni döneme hazırız.”
Bizimle değerli görüşlerini paylaşan tüm şirketlerin yöneticilerine teşekkürü bir borç bilirim.Okuyucularımızın bizi yanlış anlamaması için bir noktayı belirtmek istiyorum, bu çalışmayı yaparken objektif yayıncılık ilkemiz gereği sektördeki birçok önemli e-ticaret oyuncusuna, özellikle pazaryerlerine ve ödeme sistemleri alanında faaliyet gösteren kimi kurumların değerli yöneticilerine ulaştık, ancak içlerinden görüş vermek istemeyenler oldu. Bunu biraz da kimi yorumlarda da okuduğunuz kanuna yönelik bazı noktalardaki muğlaklığa bağlıyorum. İleryen günlerde bu yazımızın devamını getireceğimizi de sizlerle paylaşmak istiyorum.