Şangay’da öğle vakti ve bir restoranın mutfağında çok sayıda aşçı var. Fakat yiyecekler hazır olduğunda herhangi bir garson görmeniz mümkün değil; bunun yerine yemekler hızlı bir şekilde onları hedeflerine yönlendiren yüksek teknolojili bir yolda ilerleyen robotlar tarafından teslim ediliyor.
Bir müşterinin yorumu şöyle: “Bu çok şık ve eğlenceli ve yemekler de çok lezzetli.”
Robot restoranı, hemen hemen her şeyin dijital olarak yapıldığı Hema adlı hızla büyüyen bir Çin market zincirinin içinde.
Sahibi ise Çin’de en çok kullanılan dijital ödeme hizmeti olan Alipay’in de sahibi olan gezegendeki en büyük e-ticaret şirketlerinden Alibaba. Başkanı Jack Ma, e-ticaret ile tamamen birleştirerek fiziksel perakendeciliği yeniden yaratmaya çalışıyor ve akıllı telefonlarımızın çevresinde fiziksel mağazalar tasarlıyor. Jack Ma buna “yeni perakende” diyor.
ABD’deki %40’a oranla Çin, internet trafiğinin %98’inin cep telefonlarından geldiğini söylüyor.
Bu mağazalardaki bütün deneyim, uygulamalarına dayanıyor. Biri, raflarda bulunan her bir ürünü her türlü bilgi için tarayabiliyor. Örneğin, bir marulun başını taratarak, marulun hangi gün hangi sıcaklıkta ve hangi kamyonla mağazaya teslim edildiğini öğrenebiliyorsunuz. Hatta ürünle yapabileceğiniz tarifleri bile öğrenebiliyorsunuz.
Mağazalar, sizin için alışverişinizi bile yapacaklar.
Çevrimiçi siparişler çalışanların cihazlarında görünüyor. Ürünleri raflardan alıyorlar ve bir taşıma bandı poşetleri mağazanın arkasına götürüyor. Yiyecekler kutulanıp teslimat şoförüne gönderiliyor ve sonrasında şoför 30 dakika içinde yiyecekleri doğrudan müşterinin evine götürüyor.
Şangay’daki Çin Pazar Araştırma Grubu’nu yöneten Shaun Rein, “Çin, çevrimiçinden çevrimdışı perakende satışlarına konsepti için yeni inovasyon modelleri oluşturma laboratuvarı haline geldi.” dedi.
Rein, e-ticaret ve geleneksel perakendeyi birleştirmek söz konusu olduğunda Çin’in ABD’nin iki ila üç yıl ilerisinde olduğunu söylüyor.
Rein, “Perakendeciliğe ilişkin yeni konseptlerin tümü, deneyimin merkezinde cep telefonu ile başlıyor. ABD’de ise Walmart gibi perakendecilerin çoğu bir e-ticaret deneyimini fiziksel mağaza üzerine zorlamaya çalışıyor.” dedi.
Amazon, uygulamaları aracılığıyla satın alımın yapıldığı ve kasa ödeme işlemi gerektirmeyen Amazon Go mağazalarına sahip. Ancak aynı zamanda Amazon ABD’de sekiz mağaza, Alibaba ise Çin’de nakit gerektirmeyen yüz tanımayla ödeme yapabildiğiniz 100 Hema mağazası açtı.
Çin’de bu kadar hızlı büyümüş olmaya ilişkin problemler oldu mu? Rein, “Hema, son yıllarda o kadar popüler oldu ki, özellikle üretimdeki kalite kontrolü konusunda endişeler duymaya başladık.” dedi.
Ve şimdi jd.com gibi rakipleri, pazarın üst segmentini hedefleyen kendi fiziksel bakkaliye mağazalarını açıyorlar.
Ancak Alibaba, yeni perakende sürücüsünün koltuğunda kalmayı umuyor. Bu, insanların araba alma şeklini bile değiştiriyor. Çinli tüketiciler artık telefonlarındaki bir uygulama üzerinden markalara ve modellere bakıp test sürüşü için dev bir otomobil otomatına gidebiliyorlar. Satış görevlileriyle uğraşmak zorunda kalmadan insansız bir kiosktan araba alıp üç güne kadar kullanıyorlar.
Tracy, “Bu aynı zamanda ABD’deki perakendenin geleceği mi?” diye sordu.
Rein’in cevabı ise “Çin’deki çevrimiçinden çevrimdışı alışveriş konsepti (online-to-offline shopping) ve cep telefonu üzerinden alışveriş, küresel perakendenin geleceği.” oldu.
Bu gelecek daha konforlu ve daha verimli olabilir fakat robot restoranında olduğu gibi insan dokunuşu eksikliği çekebiliriz.