Araba üreticileri, arabalarımıza sürekli yeni teknolojiler ekliyorlar. Genel olarak karmaşık bilgi-eğlence sistemleri (infomation systems) şeklinde karşımıza çıkan bu teknoloji, gösterge paneli aracılığıyla sürücülere, telefonları cevaplama, mesaj gönderme, yol bulma ve dinlemek istediklerini seçebilme imkanları sunuyor.
Kulanışlı mı? Belki; ABD’deki her üç yetişkinden biri bu teknolojiyi kulanıyor. Teorik olarak, bu teknoloji, cep telefonlarına bakmaktan daha güvenli. Ancak Amerikan Otomobil Birliği’nin (American Automobile Association/AAA) yaptığı yeni bir araştırmaya göre, bu bilgi-eğlence sistemleri aslında fazlasıyla dikkat dağıtıcı – hatta açıkça tehlikeli. Temel olarak, bu bir tasarım sorunu; ihtiyacımız olan şey, kolaylık ve güvenliği dengeleyen yeni araba-içi UX teknolojileri.
AAA’nın Trafik Güvenlik Komisyonu (Foundation for Traffic Safety), araştırmacıları, sürücülerin gözlerini yoldan ayırdıkları zamanı ve gösterge paneli sistemlerini kullanırken gereken zihinsel yoğunluğu araştırmaları için görevlendirdi. Aynı zamanda, sürücülerin araba kullandıkları sırada, telefonla arama yapmak, mesaj atmak ve yol bulma sistemini ayarlamak için ne kadar süre uğraştıklarını da test ettiler. Araştırmacılar, farklı otomobil üreticilerinin, 2017’de kullanılmaya başlanan 30 farklı aracını test etti ve bu araçların –Tesla Model S, Honda Civic Touring, Ford Fusion Titanium da dahil olmak üzere- 23’ünün “yüksek” veya “çok yüksek” dikkat gerektirdiğini ortaya koydu. Test edilen 30 araçtan bir tanesi için bile “düşük” seviyede dikkat yeterli değil.
Beklenildiği gibi, araştırmada gösterge paneline adres yazmak bu teknolojilerin en dikkat dağıtıcı unsuru; navigasyonu ayarlamak yaklaşık 40 saniye sürüyor. Saatte 40 km hızla giden bir araç için bu, sürücünün dört futbol sahası uzunluğundaki mesafeyi dikkatini yola vermeden geçirmesi anlamına geliyor.
Sorunun bir kısmı, bu arayüzlerin herhangi bir görevi bitirebilmek için sürücünün dikkatini gerektiriyor olması – daha önce yapılan başka bir araştırmanın sonuçlarına göre bu, yalnızca ses komut sistemini kullanıyor olsalar bile geçerli. AAA başkanı ve CEO’su Marshall Doney yaptığı bir açıklamada, “sürücüler, güvenli ve kullanılması kolay teknolojiler istiyor, ancak bilgi-eğlence sistemlerine eklenen özelliklerin çoğu oldukça karmaşık ve bazen kullanıcılar için kötü bir deneyim sağlıyor.” dedi. “Pazardaki en son sistemlerin bir kısmı, mesaj gönderme, sosyal medyayı kontrol etme veya internette gezinme gibi araba sürmenin temel fonksiyonlarıyla ilgisi olmayan özellikler içeriyor.”
AAA’ya göre, çözüm, bu özelliklerin tamamının araba sürerken kapatılması olabilir – bu da, isteseniz bile hem tweet atıp hem de araba süremeyeceğiniz anlamına geliyor. Doney, bilgi-eğlence sistemlerinin, zihinsel olarak radyo veya sesli kitap kadar dikkat gerektirmesi gerektiğini söylüyor. Doney, aynı zamanda, sürücülerin yolda aynı anda birkaç görevi birden yerine getirmesini engellemenin arabaları daha güvenli hale getireceğini düşünüyor. Bu sistemlerin tasarımcılarının, ürettikleri teknolojilerin trafik kazalarıyla sonuçlanmayacağından emin olma gibi bir sorumlulukları da var. Araba üreticilerinin sonuçlarını düşünmeden arabalara yeni teknolojiler eklemediklerinden emin olmak için daha fazla araştırma gerekli.