Sanatçı, bir kap siyah boyaya küçük bir boya fırçası batırıyor ve gülümseyen yaşlı bir kadının empresyonist bir portresi ortaya çıkıyor. Adeta yaşlı bir sanat ustasının becerisine sahip olan e-David, tek kollu, gücünü beş fırça, 24 renkli bir palet ve bir adet PC’den alan bir robot. Resim yaptıkça fotoğraflar çekiyor ve eserinin neresini daha karanlık, neresini daha aydınlık yapması gerektiğini kestiriyor. Yani bir nevi robotlar tarafından yapılan sanat eserlerinin sadece programcı tarafından yapılmadığını kanıtlamış oluyor.
https://youtu.be/H0c8qpCPgs0
Konstanz Üniversitesi profesörü Oliver Deussen tarafından inşa edilen e-David, an itibariyle 25 diğer robot arkadaşı ile birlikte en iyi robotik sanat eserinin seçileceği, dünyada ilk kez düzenlenen Robot Art yarışmasında yarışıyor.
Yarışmanın kurucusu Andrew Conru, “Konu robot ve sanata geldiğinde işin o kadar başındayız ki, açıkçası limitimiz, gökyüzü.” diyor. “Teknolojinin harekete geçtiğini görmek çok güzel bir duygu.”
Elitist değerler ve yüksek meblağlar üzerine inşa edilmiş sanat dünyası seyircisinin, en iyi sanat eseri için oylama yapacak olması, devrim niteliğinde bir değişim. Halka açık oylama, geçtiğimiz haftalarda başlatıldı. Kazananlar ise 15 Mayıs tarihinde duyuruldu
Conru, “Sanatın, salt sanat eleştirmenleri tarafından tanımlanmasına karşıyım. Sanat, insanların ‘anlam’ ve ‘zevk’ kavramlarını nasıl tanımladığına göre şekillenmeli.” diyor. Conru, emekli bir internet girişimcisi ve 19. yüzyıl sanat eserlerinin koleksiyonunu yapmakta. Son dönemlerde ise sanata ve teknolojiye olan aşkını birleştirmeye karar vermiş. “Yarışmanın asıl amacı, konu teknoloji olduğunda öğrencilere ilham vermek ve yaratıcı olmalarını sağlamak.” Yarışmadan elde edilen gelirin bir kısmı, robotları inşa eden öğrencilerin okullarına ve çeşitli hayır kurumlarına bağışlanacak.
Yarışmacılar arasında Picassnake de var: Manitoba Üniversitesi’nin yeşil bir yılan kılığındaki özel üretim robotu kendisi. Conru, “Öğrencilerime, ‘Eğer robotlarınız yanlışlıkla bir kutu boyayı döküp bunun sanat eseri olduğuna karar verirlerse, onunla da başvurabilirsiniz.’ diyordum. Biz sanata sınırlandırmalar koymamayı tercih ediyoruz.” diyor.
Carnegie Mellon takımı ise görünmez bir boyama kitabı görevi gören bir robot yaratmış. Robotun, robotik koluna iliştirilmiş bir boyama fırçası var. Bu fırça, insan eline rehberlik ederek, programda ayarlanmış talimatları takip etmesine yardımcı oluyor.
Conru bunu, “Elinizi sabit tutuyor.” şeklinde açıklıyor. “Eğer bilgisayardaki kavisten uzaklaşacak olursanız, sizi tekrar gitmeniz gereken yöne doğru itiyor. Aslında bir robotun bir sanatçıya nasıl asistanlık yapabileceğini gösteren, ilginç bir yaklaşım.”
Tüm bu robotlar, aslında içinde bulunduğumuz dönemin birer göstergesi. Hem sanatçı, hem de bir yazılım geliştirme uzmanı olan ve bu zamana kadar toplamda beş robot üretmiş olan Pindar Van Arman, “Hepimizin tahmin ettiğinden de çok daha kısa bir süre içerisinde, tekrar eden görev ve işleri yapmıyor olacağız. Bunu bizim yerimize yapay zeka yapıyor olacak.” diyor.
Van Arman’a ait robotların yaptığı portrelerin fiyatları, 100 dolar ile 2.000 dolar arasında değişiyor. Bu zamana kadar toplamda 1.000’e yakın portre üretilmiş. Robotların bir resmi tamamlaması yaklaşık olarak 12-24 saat alırken, resimleri satın alabilmek için 6 aylık bir bekleme listesi var. Ancak bu, Van Arman’ı çok da endişelendirmiyor. “Ben ekmeğimi bu şekilde kazanabilirim, ama bunu yapmak istemiyorum. Bence işin içine satış girdiği zaman sanatın bütünlüğü bozuluyor. Ben ise neyin satıp neyin satmadığı konusunda endişelenmek istemiyorum.”
Yarışmaya katılan diğer robotlar da eserlerini satışa çıkartmayacak. Tabii bu, ileride de bunun böyle kalacağı anlamına gelmiyor. Conru, bu durumu şu şekilde özetliyor: “Henüz kimse sanat eserlerini satma konusuna değinmedi, ancak umuyoruz ki bu, ileride kabul edilir bir sanat şekli haline gelir ve insanlar da bu eserleri satın almak ister.”
Ve ekliyor: “Nasıl yaratıldıklarını göz önünde bulundurursak, aslında bu sanat eserleri muazzam. Eğer bir robot tarafından yapıldığını bilmeden, sadece bir sanat eseri gözüyle bakarsanız, aradaki farkı anlayamazsınız bile!”