Robotlar esnaf ve emekçilerin hayatlarını değiştirmiş olsa da avukatlar, mimarlar ve doktorlar bu değişimden etkilenmeyeceklerine dair büyük bir inanç duyuyor. Ancak yakında çıkacak olan Mesleklerin Geleceği: Teknoloji İnsan Uzmanların İşini Nasıl Etkileyecek isimli Richard Susskind kitabına göre bu inanış çok yersiz.
İngiliz hükümet danışmanı ve Oxford İnternet Enstitüsü Profesörü Richard Susskind ve onunla aynı okulda okutmanlık yapan oğlu Daniel Susskind, bu sonuca ulaşmak için yüzlerce görüşme yapmış ve teorilerini destekleyecek şu kanıya varmış: Yapay zeka orta sınıf çalışma düzenini derinden etkileyecek.
Suskindlerin teorisine göre yapay zeka mesleklerin etkinliğini arttıracak. Ancak robotlar daha fazla görev alacak ve insanların yerine geçmeye başlayacak. Günümüzdeki sükseli mesleklerden olan “doktorluk” veya “avukatlık” gibi mesleklerin yerine insanlara “bilgi mühendisi”, “empatici” veyahut “sistem sağlayıcısı” gibi pek de havalı olmayan tanımlar uygun görülecek.
Daniel Susskind, “İnsanlar için yapılacak daha az iş olacağı sonucundan kaçmak pek mümkün değil. Eğer makineler ve sistemler daha fazla iş yapmaya devam ederse, akıllara şu soru gelecek: İnsanlara ne gerek kaldı?”
Suskindler kitapta çok üst düzey mesleklerin hayatta kalacağını ancak sayının ciddi oranda azalacağını savunuyor: “ En iyi ve parlak olanlar en uzun yaşayanlar olacak. Makineler tarafından değil insan eliyle yapılmasını tercih edeceğimiz meslekler hayatta kalmayı başaracak. Ancak maalesef bu meslek gruplarındaki çalışan ordusuna yetecek kadar iş imkanı kalmamış olacak”
Makineler İnsanlardan Nasıl Daha Yetkin Hale Gelecek?
Susskind konuyla ilgili şu açıklamayı yapıyor:
“Bir avukat her müşterisi için özel bir dosya hazırlar ve bir nevi zanaatkarlık yapar algısı vardır. Mimarlar plan üzerinde kalem oynatır ve bina tasarlar. Ancak aslında her iki mesleği de belirli görevlere bölerseniz, pek çok iş standart prosedürler haline getirilebilir ve bu süreçler bilgisayarlar tarafından yönetilebilir.
Örneğin; yasal dokümanların toplanması, kompleks yapıların inşa edilmesi, öğrencilerin sınavlarının değerlendirilmesi veya hastalıklara teşhis konuşması gibi görevlerin her biri robotlar tarafından yerine getirilebilir.
Ayrıca makineler bu işlerde sadece insanları saf dışı bırakmakla kalmayıp bu işleri insanlardan daha iyi yapabilir. Susskind robotların insanlardan daha fazla veri inceleyebilme yetisine dikkat çekiyor.
Her 40 saniyede 1 adet tıp makalesi yayınlanmaktadır. Eğer tıp literatürünün %2’sini okumaya kalksa, bir doktor günde 23 saat okuma yapmak durumundadır ve elbette bu imkansızdır. Ancak bazı sistemler tüm bu verileri tarayabilir, okuyabilir ve insanlar için imkansız büyüklükte olan bilgileri elde edebilir.
“İnsani” görünen pek çok meslek bile robotlar tarafından yapılabilir. Makineleri insanlar gibi hissedemiyor diye gerektiğinde empati gösteremeyecekleri anlamına gelmez. Aslına bakılırsa duygusal yöntem gelişmiş robotların da olduğunu biliyoruz.
Tüm İşleri Makineler Yaparsa Ne Olur?
Susskindlere göre robotlarla birlikte çalışmak aslında çok da faydalı olabilir. Şöyle ki:
“Robot kelimesi Çek dilindeki “robota”dan gelir ve “ağır ve sıkıcı iş” anlamındadır. Tüm bu makineler sayesinde insanoğlu pek çok sıkıcı rutin işten kurtulabilir. Öğretmenler sınav kağıdı okumak zorunda kalmaz ve doktorlar hastalarıyla daha çok vakit geçirebilir”
Ancak Susskindler yapay zekanın ölüm cezası verme veya yaşam destek ünitelerini kapatma gibi ahlaki açıdan hassas olan konulardaki rolüyle ilgili halk tartışması yapılması gerektiğini savunuyor. Susskindler, “Bu konu çok rahatsız edici, ancak bazı görevler için daha etkili kararlar alınması mümkün olabilir,” diyor.
Susskindlerin değindiği bir diğer nokta da bilgi paylaşımıyla ilgili. Onlara göre profesyoneller bilgiyi kendilerine saklayan ve kaynak azlığı çeken kişilerden uzakta tutan “kaleciler” gibiler. Teknoloji ile yeni “kaleciler” ihtimali olsa da uzmanlık bilgisinin daha geniş bir kitleye yayılma şansı heyecan verici.
Robotların bazı mesleklerde çalışmasına izin verilmesi durumunda hizmetlerin daha erişilebilir ve uygun ücretli olacağı düşünülüyor. Susskindler bu konuyu şu kanıtları sunarak destekliyor:
- 2014 yılında vergi otoritelerinin aldığı 48 milyon elektronik vergi iadesinin çoğu vergi uzmanları değil online vergi yazılımları kullanılarak hazırlanmıştı.
- Açık kaynaklı bir platform olan WikiHouse, yazıcıyla basılabilir bir ev tasarlamış ve 50.000 £ gibi bir meblağa evi toplamayı başarmıştı.
- ABD’de WebMD’ye yapılan ziyaretler gerçek doktorlara yapılanlardan çok daha fazladır.
- Harvard Üniversitesi’nin açtığı online derslere 1 yılda başvuranların sayısı üniversiteye ilk 377 yılında kayıt olanlardan daha fazladır.
Kısacası, önümüzdeki 10 yıl içinde robot hakimler olsun mu olmasın mı kararını vermek zorunda değiliz; ancak çok yakın zamanda robotlarla yan yana çalışmak durumunda kalacağımız bir gerçek.